De orgelvriend - nov. 2008

> terug

De orgelmakers Smits hebben in de 19e eeuw schitterende instrumenten op de Brabantse orgellandkaart neergezet. Veel van deze orgels zijn de afgelopen decennia gerestaureerd. Het was een goed initiatief van Willem van Twillert om in de serie dvds, uitgegeven door de Stichting Promotie Orgelprojecten, ook aandacht aan het werk van deze orgelmaker te besteden. Hij koos voor deze dvd een van Smits fraaie drieklaviers instrumenten, namelijk dat van de Kerk van Onze Lieve Vrouw Presentatie in Aarle-Rixtel. Wat maakt deze orgel-dvd interessant voor de kijker? Allereerst natuurlijk het enthousiaste en levendige spel van de meewerkende organisten, en de dito bijdragen van de trompettist en zangers. Dat daarbij voor deze dvd een niet-alledaags en onbekend repertoire is uitgekozen, maakt het geheel boeiend. Daamaast de blik in het orgel met een toelichting door Frans Vermeulen, de orgelmaker die twintig jaar geleden tekende voor de restauratie. Ook de korte interviews met enkele solisten, met soms een korte toelichting op een door hen gespeeld werk, geeft onderbouwing aan de opname. En tot slot is het natuurlijk leuk ook iets te zien van de voorbereidingen bij de opname, waarbij spinrag en klemmende deuren voor aardige prentjes zorgen. Op de achterzijde van de dvd-hoes staat in Engelse en Duitse tekst vermeld “feestelijke orgelmuziek”. En dat wordt ons geleverd. Willem van Twillert zet zelf aan het begin de toon met het galante lichtvoetige Solo di Gamba van Grünberger. Het feestelijke treffen we in veel werken aan. Jan van de Laar trakteert ons op het Scherzo van Gigout, en met zijn zoon op trompet worden de sterren van de hemel gespeeld in een sonate van Hansen. Euwe en Sybolt de Jong spelen divers vierhandig werk, zoals de Suite Groningen Historiael van Piet Rippen, de Toccata over het Gronings volkslied van Euwe de Jong, en diens bewerkingen van Ierse volksliedjes, waarbij de zang van Rienk en Elbert de Jong, zoons van Euwe, het geheel een eigen karakter meegeeft.
Dat de De Jongs ons nogal wat Gronings voorschotelen, is vanuit hun achtergrond begrijpelijk. Maar waarom krijgen we niet iets meer Brabants op het menu? Jan van de Laar had daar zeker een aardige rol in kunnen spelen. Dat had de presentatie van het Smits-orgel in zijn context nog completer kunnen maken.
De orgelliefhebber krijgt geen ‘zware kost’ voorgeschoteld en wordt verrast door een originele programmering. Dat is dan ook met name het boeiende aan deze dvd. Het toont ons musiceervreugde, waarbij ook de goede cameraregie ons geboeid houdt. Dat het orgel van Aarle-Rixtel veel en fraaie klankmogelijkheden te bieden heeft, onderstreept de goede keus van dit instrument. Bij de interviews is het jammer dat de interviewer vaak aangeeft en de geïnterviewde dan slechts mag bevestigen. Een meer open vraagstelling en vloeiender overgangen hadden deze interviews aan Waarde doen winnen. Ook zou het aardig zijn geweest wanneer de organisten in de interviews wat meer toelichting op de gespeelde werken hadden gegeven. Deze uitleg krijgen we wel van Euwe de Jong op o.a. diens eerder genoemde Toccata. Toelichting of uitleg in het ingestoken boekje, juist van de minder bekende werken, zou wenselijk zijn.
Ik gaf al aan dat de musiceervreugde en de originele programmering de kijker en luisteraar een leuk programma bieden.
Ook deze dvd zal zeker zijn weg vinden naar menige huiskamer.

Wim van der Ros