Reformatorisch Dagblad - apr. 2007

> terug

Reformatorisch Dagblad, 16 april 2007
Improvisata IV door drs. A. G. Blonk

Het vastleggen van musicerende organisten ‘op een dvd is een grote uitdaging. Want met niet veel meer dan handen/klavier, voeten, pedaal, gezicht/front en registerknoppen moet je toch een aantrekkelijke film zien te maken. Op de vierde dvd van de Stichting Promotie Orgelprojecten te Arnersfoort is dat redelijk goed gelukt. Daar is een aantal redenen voor.
Allereerst is het orgel redelijk onbekend, maar daarom niet minder interessant: het Smitsorgel (III/P/28) te Aarle-Rixtel, gebouwd in 1854. Een mooie, ronde klank met vooral mooie fluiten en krachtige tongwerken in een fraaie architectonische en akoestische ruimte. Het orgel is mooi ruimtelijk opgenomen zonder dat de details verloren gaan.
Daarnaast wordt het orgel goed gedocumenteerd. In een rondleiding door Frans Vermeulen (orgelbouwer) krijgen we het inwendige te zien. Jammer daarbij is we! dat juist in dit gedeelte van de film duidelijk de knippen te horen en te zien zijn, sommige delen niet scherp zijn en de interviewer regelmatig de verteller in de reden valt. Hier had mijns inziens wat meer aandacht aan besteed mogen worden. In een ander deel van de film wordt globaal ingegaan op de orgelbouwfamilie Smits.
Verder doen er heel wat musici mee, waardoor variatie in beeld en spel ontstaat. Hoofdorganist is Willem van Twillert. Ook werken mee de organisten Euwe en Sybolt de Jong (meestal vierhandig), Rienk en Elbert de Jong als respectievelijk countertenor en bariton, de organist Jan van de Laar en de trompettist Ruud van de Laar. Hun bijdrage is zonder opsmuk, gedreven en vakkundig.
In de vierde plaats is er een programma opgesteld met zowel werken uit de bouwtijd van het orgel als hedendaagse composities, waardoor het orgel in al zijn klankkleuren te horen is. Ooit wel eens gehoord van componisten als J.E. West, C. Loret, T. Hansen en G. Debat-Ponsan? Dit, afgewisseld met composities van bekenden als Gigout, Guilmant en Liszt en doordachte composities van Euwe de Jong in een gematigd modern klankidioom, maakt het programma beslist gevarieerd, al valt in de programmering geen lijn te ontdekken.
Verder zijn nog korte fragmenten opgenomen die wat mij betreft weggelaten hadden kunnen worden: een welkom, waarin de spreker steeds zijn hoofd afwendt van de kijker, en een paar interviews met de musici en de organist van de kerk. Ze voegen weinig toe aan het totaal.
Het netjes uitgevoerde booklet is drietalig. De Franse toelichting ontbreekt, hoewel de dvd ook een Franse versie heeft. Een volgende keer iets meer informatie over het orgel en veel minder over de uitvoerenden zou zeker niet misstaan. Ook een toelichting op de composities, eventueel met gebruikte registraties, geeft een duidelijke meerwaarde aan een uitgave als deze.

Na.v. “Literata. Orgelmuziek in beeld en geluid” (dvd en cd), volume IV; Smitsorgel, Aarle-Rixtel; STPOP 2007/1 dvd IV.