Tijdschrift voor oude muziek - nov. 2007

> terug

J.S. BACH: GOLDBERG VARIATIONEN

Winfried Bönig, orgel
Motette IVIOT 13494 (sacd)
J.S. BACH: CANTATAS VOLUME II

Euwe en Sybolt de Jong, orgel
WestraMedia WM 150707

Met Bach-bewerkingen voor marimba of zingende zaag in gedachten zijn deze twee orgel-cd’s niet zo schokkend. Toch bieden ze allebei, elk vanuit een andere invalshoek, een verfrissende kijk op bekende Bach-werken. Om de Goldbergvariaties op orgel uit te voeren hoeft er nauwelijks gesleuteld te worden aan de noten, al kan naar eigen inzicht af en toe het pedaal worden ingezet, zoals bij deze opname. Winfried Bönig, organist van de Keulse Dom, koos voor een instrument in Schnitger-stijl van Hendrik Ahrend dat is qua omvang een bescheiden orgel, maar het heeft een uitgekiende dispositie met vele klankmogelijkheden, van lieflijk tot robuust. Misschien is het even wennen om de Goldlbergvariaties in deze gedaante te horen en soms merk je dat het geen typische orgelmuziek is, maar over het algemeen vind ik het resultaat zeer overtuigend. Het specifieke karakter van elke variatie wordt door Bönig mooi uitgelicht met verschillende klankkleuren, zonder dat de architectuur van het totale werk wordt aangetast. Ook het bijzonder fraai vormgegeven en goed gedocumenteerde boekje is een speciale vermelding waard.

Meer arrangeerwerk verrichtte Sybolt de Jong, die samen met zijn broer Euwe werkt aan een project van zes cd’s met delen uit Bach-cantates, bewerkt voor orgel vierhandig (en soms ook viervoetig!). Op dit tweede deel is het prachtige Müller-orgel in de Grote of Jacobijnerkerk in Leeuwarden te horen. Meditatieve aria’s als ‘lch habe genug’ uit cantate BWV 82 worden afgewisseld met koraalbewerkingen in trio- en concerto-vorm of in monumentale motetstijl. Ook bij deze cd zullen de puristen misschien hun wenkbrauwen fronsen, maar als er vakwerk wordt geleverd heb ik daar geen moeite mee: zowel de bewerkingen als het samenspel zijn van een hoog niveau. Vergeet niet dat ook Bach veel muziek van anderen en van zichzelf bewerkte! Het ontbreken van de tekst vind ik niet zo’n bezwaar - dat geldt voor alle instrumentale koraalbewerkingen - maar het was wel aardig geweest als de teksten in het boekje waren opgenomen. Daarin valt helaas ook niets te lezen over het hoe en het waarom van deze operatie; daarvoor moet men de website van de gebroeders raadplegen.

Wilmer de Jong